“Ik ben een slechte ruziemaker” – Bert van Leeuwen

Mocht je ‘m niet kennen, Bert van Leeuwen is tv-presentator van onder meer Het Familiediner. Daarin helpt hij langlopende ruzies op te lossen. Wat vindt hij zo fascinerend conflicten? En heeft de conflictgoeroe nog tips die ons kunnen helpen? Een masterclass conflicten oplossen van Bert van Leeuwen.

Om gelijk maar met de deur in huis te vallen: wat is jouw record conflicten oplossen?

“Poeh, dat is denk ik geen zaak van seconden, maar op z’n minst uren. Een conflict kan echt zó ontstaan, maar is niet snel opgelost. Dat zien we elke keer weer in Het Familiediner.”

Hoe is dat thuis, bij persoonlijke ruzies en conflicten?

Bert van Leeuwen lacht: “Dan zijn ruzies gelukkig sneller op te lossen. Vaak zijn dat ook maar kleine dingetjes waar je onenigheid over hebt. Soms komt het voor dat je ergens echt anders over denkt. Tja, dat hoort erbij. Dan heb je een meningsverschil en is het zoeken naar balans. Andere keren moet je vrede hebben met het feit dat je er allebei anders in staat.”

Wat boeit jou zo aan conflicten?

“Een tijd geleden ontmoette ik een mediator die mij inspireerde. Toen heb ik er meer in verdiept en een mediatortraining gevolgd. Eerlijk gezegd zit ik ook gewoon zo in elkaar; zo ben ik opgevoed. Ik denk genuanceerd en schiet niet snel in emoties, dus het oplossen van conflicten gaat me dan ook makkelijker af.”

Hoe heeft jouw opvoeding daaraan bijgedragen?

“Mijn vader speelde een grote rol in het rustig omgaan met ruzies en conflictsituaties. Wanneer ik bijvoorbeeld boos was op een broer of zus en naar hem toeging, zei hij: ‘Ho ho, even rustig.’ Dan vertelde ik wat er was gebeurd, maar liet hij mij de zaak ook van de andere kant bekijken. Het principe van hoor en wederhoor stond hoog in het vaandel.
Mijn vader heeft me dus geleerd om vanuit rust en ratio naar een situatie te kijken. Hij stond er zelf ook echt om bekend dat hij de rust goed kon bewaren. Ik vind het grappig om mijzelf op dit gebied in hem te herkennen.”

Vind je het na bijna 20 jaar Het Familiediner niet saai worden?

“Zeker niet. Gisteren had ik bijvoorbeeld een lange draaidag. Vooraf ben ik dan echt nieuwsgierig of ze me zullen binnenlaten en hoe het gaat lopen. Elke keer is het weer anders. Ik geniet ontzettend van wat ik doe. Het voelt niet als werk en het moet ook vooral niet teveel op werk gaan lijken.”

Als er iets stoms gebeurt, kun je boos worden, maar dat verandert vaak niets aan de situatie.

– Bert van Leeuwen, presentator Het Familiediner

Wat zijn volgens jou veelvoorkomende oorzaken van conflicten?

“Vaak zitten er veel weggestopte ergernissen, frustraties of weggestopt verdriet bij mensen. Je hoort vaak: ‘Het gaat nergens over!’. Dat komt dan doordat de aanleiding wellicht niets lijkt, maar de onderliggende oorzaken slechts een vonkje nodig hadden om vlam te vatten. Bij hoog opgelopen emoties verdwijnt het verstand naar de achtergrond. Wanneer je boos bent op de ander, kijk je vanuit een negatieve bril naar de situatie, de ander en zijn of haar intenties. Dan wordt het er allemaal niet beter op.”

Hoe ben jij zelf in een conflictsituatie? 

“Ik ben een slechte ruziemaker en ik word niet snel emotioneel. Ik probeer vanuit mijn verstand de situatie te benaderen én met humor. Ik geloof in de relativerende kracht van humor. Relativeren vind ik heel waardevol. Als er iets stoms gebeurt kun je boos worden, maar dat verandert vaak niets aan de situatie. Ik ben dus best goed in dingen van me af laten glijden.”

Kun je memorabele conflictsituaties uit Het Familiediner die voor jou onvergetelijk zijn?

“Er zijn eigenlijk twee uitersten die me goed bijblijven. Ten eerste situaties waarin ik mijn uiterste best doe en zie dat het écht zou kunnen dat een conflict wordt opgelost. Maar dan merk je dat een van de twee partijen zichzelf gigantisch in de weg zit. Dan baal ik naderhand en denk ik: dit had echt anders kunnen lopen.
En dan heb je ook de momenten waarin Het Familiediner op het perfecte moment komt. Zo was er bijvoorbeeld een keer een situatie waarin twee zussen elkaar al heel lang niet hadden gezien of gesproken. Er was van alles gebeurd in de tussentijd, maar toen ze elkaar weer bij Het Familiediner zagen, vielen ze elkaar in de armen en gaven ze aan geen mediation meer nodig te hebben. Het was goed.”

Soms komen we met Het Familiediner op het perfecte moment.

Heb je tips hoe mensen met een conflict om kunnen gaan?

“Met het risico om de open deuren te benoemen:

• Ga niet sms’sen, appen of mailen als je boos bent. Die berichten zitten vol emotie en worden vaak te ondoordacht verzonden. Ga juist het echte gesprek aan. 
• Los een conflict binnen een dag op. Als dat niet lukt, zo snel mogelijk. 
• Ga niet je gelijk halen bij de rest van de wereld en je gal spuwen over die ander. Bespreek de situatie juist met degene met wie je ruzie hebt. 
• Vraag jezelf af: wat had ik anders kunnen of moeten doen? Die kritische zelfreflectie is een belangrijke stap.”

Wanneer vind jij dat een conflict is opgelost? 

“Wanneer je beseft dat de ander niet de bedoeling had om kwaad te doen. Dus wanneer het vertrouwen in de ander weer hersteld is.”

Maar wat nu als de ander wel de bedoeling had om kwaad te doen?

“Ja, er zijn natuurlijk ook echt lelijke streken die iemand kan uithalen. Maar zelfs die lelijke streken komen vaak door onderliggende oorzaken. Stel dat twee broers een conflict hebben over een oneerlijk verdeelde erfenis. Dan kunnen ze echt lelijke streken uithalen. Maar wanneer je nu onderzoekt waardoor dat conflict ontstond, kom je erachter dat er verdriet of pijn uit het verleden zit waardoor de bom barstte. Diep in die kern, was het niet de bedoeling om de ander kwaad te doen.
We bieden mensen altijd mediation aan als opvolging na Het Familiediner. Daar wordt ook regelmatig gebruik van gemaakt en dan werken de betrokkenen dus door die onderliggende oorzaken heen.”

We spraken uitgebreid over conflicten oplossen, een van de thema’s van de Marriage Course. De slogan is ‘Tijd voor elkaar’. Heb je daar nog tips voor?

“Ja, tijd voor elkaar is heel belangrijk! Wij maken ook bewust tijd met z’n tweeën. Dat doen we ondertussen al zo lang dat het bijna vanzelf gaat.”

Wat zijn dan leuke dates die jullie ondernemen?

“Haha, dat kan van alles zijn. We genieten ervan om samen dingen te ondernemen. Lekker uit eten of samen een weekje weg. Uiteindelijk moet je het gewoon doen. Agenda’s erbij en plannen!”

Bert van Leeuwen is 37 jaar getrouwd en samen met zijn vrouw hebben ze 4 kinderen en 2 kleinkinderen. Hij presenteert naast Het Familiediner ook het nieuwe programma Mannen in het Wild, over mannen in hun midlife crisis.